Παρασκευή 11 Σεπτεμβρίου 2009

Το διαρκές παρόν στα θρανία της άνοιξης


Πριν ξεκινήσω, δεν γίνεται θα το πω… τι όμορφο που είναι πάντα το λογικό… όταν το βρίσκεις: Στη χθεσινή Ελευθεροτυπία διάβασα για απόφαση της Ανώτατης Σχολής Καλών Τεχνών να κλείσει επ’ αόριστον αρνούμενη να λειτουργήσει με τρομερές ελλείψεις προσωπικού μετά και την απόλυση των συμβασιούχων της Βιβλιοθήκης και παρά τις αναποτελεσματικές εκκλήσεις στο Υπουργείο Παιδείας για τη στελέχωση του Ιδρύματος με ειδικευμένο προσωπικό….
Δυο φράσεις μαζί, χέρι-χέρι πάνε σήμερα πρώτη μέρα σχολείο. Η πρώτη του Έρικ Χομπσμπάουμ και η δεύτερη του Μάριο Λόντι.

Στις πρώτες σελίδες της «Εποχής των Άκρων» του Eric Hobsbaum υπάρχει η φράση: «… οι περισσότεροι νέοι σήμερα μεγαλώνουν σ’ ένα κλίμα διαρκούς παρόντος, χωρίς καμιά οργανική σχέση με το δημόσιο παρελθόν της εποχής που ζουν…».

Όταν ήμουν παιδί οι στείρες αφηγήσεις των τυποποιημένων σχολικών εορτών εξόριζαν το 2ο Παγκόσμιο Πόλεμο σε μια θολή μακρινή εποχή, μία Σοφία Βέμπο που τραγουδούσε για τσολιάδες, και τον «Αέρααα» και το Τεπελένι και… τελεία. Ήρωες, ουδέν άλλο. Η ιστορία ήταν, και νομίζω πως ακόμη είναι, εθνική κατήχηση απαλλαγμένη από «ενοχλητικές» λεπτομέρειες και αλλοιωμένη από ιδεοληψίες. Το Πολυτεχνείο του ’73 σύντομα θα έχει για το γιο μου την ίδια χρονική και ιστορική απόσταση που είχε για μένα το ’40.

Ακόμη και οι αφηγήσεις όσων έζησαν σημαντικά γεγονότα του αιώνα που έχει φύγει, οι οποίες φύτρωναν καμιά φορά στο οικείο περιβάλλον, είτε εκλαμβάνονταν ως άκαιρο συναισθηματικό ξέσπασμα, είτε ενδύονταν τη χλαμύδα μιας παλιάς ιστορίας που έπρεπε να μην χαλάει την επίκαιρη (και… πρόσκαιρη…) ευδαιμονία.

Εκτός από την (κακή) ποιότητα της σχολικής ιστορίας ρόλο στην απονεύρωση της σημασίας και του ρόλου της έπαιξε πιστεύω και η ποσότητα: τόνοι αρχαίας, βυζαντινής και νεότερης σε στοιχισμένη εναλλαγή. Όλα όσα έπρεπε να ξέρουμε, ξεκινούσαμε και απηυδισμένοι σταματούσαμε να τα μαθαίνουμε στο σχολείο.

Γεγονός είναι πως η ιστορία (όπως επίσης εν μέρει η πολιτική και σίγουρα η ποίηση) είναι ενοχλητικά πράγματα σε μια κοινωνία της κατανάλωσης. Οι διαχειριστές της ιστορίας, όπως και αυτοί της τρέχουσας ενημέρωσης, διαμορφώνουν δυναμικά και σχεδόν απόλυτα την κοινωνική αντίληψη και συμπεριφορά.

Δεν υπάρχουν σχόλια: